Phán Quyết Bom Tấn Từ Tòa Phúc Thẩm Mỹ

Vào ngày 29/8/2025, Tòa Phúc Thẩm Liên bang Hoa Kỳ đã gây chấn động khi phán quyết rằng các chính sách thuế quan toàn cầu do Tổng thống Donald Trump áp dụng dựa trên Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) là bất hợp pháp. Phán quyết này, với tỷ lệ 7-4, khẳng định IEEPA không trao cho Tổng thống thẩm quyền áp đặt thuế quan rộng rãi, vi phạm thẩm quyền lập thuế độc quyền của Quốc hội Mỹ. Tuy nhiên, việc thi hành phán quyết bị trì hoãn đến ngày 14/10/2025, chờ Tòa án Tối cao xem xét, tạo ra giai đoạn bất ổn lớn cho các nhà nhập khẩu toàn cầu, bao gồm doanh nghiệp Việt Nam.

Chi Tiết Phán Quyết Và Lý Do

Nền Tảng Pháp Lý Bị Đặt Dấu Chấm Hỏi

• Thiếu Thẩm Quyền: Tòa phúc thẩm kết luận IEEPA không đề cập đến "thuế quan" hoặc từ đồng nghĩa, và Quốc hội – cơ quan lập pháp duy nhất – không ủy quyền cho hành động này.
• Quy Mô Quá Lớn: Các thuế quan đối ứng (10-46%) và thuế chống buôn lậu (áp lên Trung Quốc, Mexico, Canada) được xem là tái định hình thương mại toàn cầu, vượt xa quyền khẩn cấp của Tổng thống.

Bốn thẩm phán bất đồng cho rằng IEEPA cho phép hành động khẩn cấp trong đối ngoại, nhưng đa số nhấn mạnh rằng thuế quan dài hạn cần sự phê chuẩn của Quốc hội.

Quá Trình Kháng Cáo Và Trì Hoãn

• Tòa án Tối cao dự kiến thụ lý vụ việc trong kỳ họp tháng 10/2025, với phán quyết cuối cùng có thể kéo dài đến cuối năm.
• Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT) phải xem xét lại phạm vi lệnh cấm: áp dụng cho tất cả doanh nghiệp hay chỉ các nguyên đơn như V.O.S. Selections, Inc.

Luật sư Ted Murphy từ Sidley Austin nhận định với CNN: “Các kế hoạch thuế quan có thể vẫn có hiệu lực trong quá trình kháng cáo, nhưng rủi ro hoàn thuế là rất cao.”

Tác Động Đến Doanh Nghiệp Và Nền Kinh Tế Mỹ

Cơ Hội Và Thách Thức Cho Doanh Nghiệp

• Cơ hội: Nếu thuế quan bị hủy, doanh nghiệp có thể đòi hoàn lại hơn 200 tỷ USD, đặc biệt các công ty nhập khẩu từ Trung Quốc, Mexico, Canada – đối tác lớn của Mỹ.
• Thách Thức: Quá trình hoàn thuế phức tạp, đòi hỏi doanh nghiệp nộp đơn khiếu nại hành chính lên Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP), theo lời khuyên từ luật sư Thomas Beline (Cassidy Levy Kent).

Hệ Lụy Kinh Tế Toàn Cầu

• Tăng Nợ Công: Việc hoàn thuế buộc Chính phủ Mỹ vay thêm, phát hành trái phiếu kho bạc. Lợi suất trái phiếu 30 năm đã vọt lên 5% vào ngày 3/9/2025 – mức cao nhất kể từ tháng 7.
• Nguy Cơ Lạm Phát: Theo nhà phân tích Gary Hufbauer (PIIE), hoàn thuế quy mô lớn kết hợp với chính sách giảm lãi suất của Fed có thể thổi bùng lạm phát, tương tự giai đoạn dưới thời Biden.
• Biến Động Thị Trường: Chứng khoán Mỹ dao động mạnh, với S&P 500 giảm 1.2% trong phiên 4/9/2025, phản ánh lo ngại kinh tế.

Tác Động Đến Doanh Nghiệp Nhập Khẩu Tại Việt Nam

Rủi Ro Ngắn Hạn

• Bất Ổn Chi Phí: Các doanh nghiệp nhập khẩu từ Mỹ hoặc chịu ảnh hưởng thuế quan (như hàng Trung Quốc chuyển qua Mỹ) có thể đối mặt với biến động giá, đặc biệt trong giai đoạn trì hoãn đến 14/10/2025.
• Chậm Trễ Thông Quan: Theo CNBC, phán quyết có thể dẫn đến tồn đọng hải quan nếu doanh nghiệp vội vàng đòi hoàn thuế.

Cơ Hội Dài Hạn

• Giảm Thuế Quan: Nếu Tòa án Tối cao giữ nguyên, doanh nghiệp Việt Nam có thể tiết kiệm hàng triệu USD từ hoàn thuế, đặc biệt với hàng từ Trung Quốc, Mexico.
• Đa Dạng Hóa Chuỗi Cung Ứng: Khuyến khích chuyển nguồn hàng từ Ấn Độ, Malaysia, tận dụng FTA như CPTPP, EVFTA để giảm phụ thuộc.

#MyHoanThue200TyUSD #ThueQuanTrump #NhapKhau2025 #DaiLamLogistics